مقدمه
امروزه، پنجاه میلیون دنچر کامل در هر سال در سطح جهان تولید می‌شود، اما تنها یک صدم آن‌ها به کمک ابزار دیجیتال تولبد می‌شوند. تهیه‌ی دنچر به روش سنتی یک حرفه‌ی پیچیده با یک منحنی یادگیری با شیب تند است و لابراتوارهای دندانپزشکی در تلاش روزافزون برای پیدا کردن تکنسین‌هایی با تخصص و توانمندی‌های پیشرفته‌ی مورد نیاز برای تولید آن هستند.
پرینترهای سه بعدی به لابراتوارهای دندانپزشکی این امکان را می‌دهند تا با تولید دنچرهای تولید شده توسط پرینت سه بعدی که بسیار کارامد و مقرون به صرفه هستند، تولید خود را رشد و گسترش دهند. رزینِ بیسِ دنچر و رزینِ دندانیِ دنچر از نوع کلاس 2 به صورتِ بلند مدت و زیست سازگار به کارکنان این حرفه امکان تولید دنچر کامل پرینت سه بعدی شده را هربار به طور دقیق و قابل اعتماد میدهد.
اگرچه پروسه‌ی تهیه‌ی یک دنچر دیجیتال با روند کاری ساخت سنتی آن متفاوت است پروسه‌ی کاری chairside آن بسیار مشابه است.
موارد مورد نیاز از جانب دندانپزشک
موارد مورد نیاز از جانب دندانپزشک:
- قالب گیری نهایی، ریختن و ارتیکولیت کردن
- ریم دندانی با تمام اطلاعات ضروری مثل: occlusal plane ,lip line ,midline
- نسخه با شکل، رنگ و دیگر ملاحظات کلینیکی دندانی مورد انتظار
اسکن و طراحی
اسکن
نرم افزار طراحی دنچر دیجیتال نیازمند یک مدل یا قالب از آناتومی دهان است. این قالب به منظور طراحی پروتز متحرک می‌باشد. بهترین روش قابل دسترسی برای ساخت یک فایل دیجیتال برای بیمار بی دندان اسکن یک مدل ریخته و کاملا ارتیکولیت شده و وکس ریم شده، با یک اسکنر لابراتواری است.
برای بهبود دقتِ bite از یک desktop scanner استفاده کنید که توانایی اسکن بایت یک مدل fully articulate شده بدون نیاز به جدا کردن را داشته باشد. برای مثال، اسکنر های سری E از 3shape توانایی اسکنِ bite را از مدلِ درون ارتیکولاتور دارند.
طراحی
نرم‌افزار طراحی دنچر
فایل دیجیتال از آناتومی بیمار را در نرم افزار طراحی دنچر خود import کنید تا شروع به ساخت پروتز کنید.
تنظیم ترتیب‌ها
برای شروع، یک order در 3shape dental manager می‌سازیم. Order setup صحیح، خروجی تولید صحیح را تضمین می‌کند.
1. تمام دندان ها را برای دنچر دیجیتال انتخاب کنید.
2. در زیرمجموعه عبارت “anatomy”، گزینه با نام “artificial tooth type” را انتخاب کنید. در زیرمجموعه‌ی علامت به اضافه (+)، عبارت “Formlabs Dentures” را به عنوان نوع متریال انتخاب کنید.
3. در زیرمجموعه ی “gingiva” ، تنظیمات پیش‌فرض را بر “denture Gingiva ” قرار دهید. در زیر مجموعه‌ی علامت به اضافه (+)، عبارت “Formlabs Dentures” را به عنوان نوع متریال انتخاب کنید.
4. در زیرمجموعه ی عبارت “bridge” تنظیمات پیش‌فرض را”connector bridge” انتخاب کنید. این تنظیمات برای دنچرهایی استفاده می‌شود که قرار است یکجا تراش داده شوند. برای پرینت تک دندان از انتخاب این گزینه صرف نظر می‌کنیم.
به منوی زیرمجموعه ی “Gingiva” بازگردید. بر روی علامت به اضافه کلیک کنید. یکی از گزینه های زیر را انتخاب کنید:
- Formlabs Final Denture یا Glued in teeth (arch) را برای تهیه ی فایل های تولیدی جداگانه انتخاب کنید. این گزینه برای پرینت 3بعدی دنچر کامل ایده ال است.
- گزینه ی “Formlabs Try-in Denture” یا “Injection molding” را برای تولید بیس و دندان به عنوان یک جامد یکپارچه انتخاب کنید. این گزینه برای try-in dentures ایده ال است.
تنظیمات طراحی
دیواره‌های عمودی non-load bearing می‌توانند در صورت نیاز نازکتر از 2.0 mm باشند. (برای مثال نازک کردن قسمت facial دنچر به منظور زیبایی) همیشه برای تایید کردن ضخامت از ابزار 2 بعدی برش استفاده کنید.
هنگام طراحی یا کشیدن بیس دنچر در طول مرحله ی
“Full Denture Initial Setup” زیر منو های “Materials” “settings” و “Advanced settings” را باز کرده و عبارات زیر را confirm کنید:
- Base thickness is greater than 2.0 mm
ضخامت بیس بیش از 2mm است. یک بیس قوی تر یک دنچر پرینت 3 بعدی شده ی قوی تری به ما میدهد. - Drill compensation را disable کنید. (تیک باکس را بردارید.)
تنظیمات جفت‌سازی
برای رسیدن به یک ظاهر طبیعی برای مارجین لثه توصیه‌های Coupling mechanism را دنبال کنید:
از آنجایی که رزین بیس دنچر بسیار translucent می‌باشد، ریشه‌های بلند دندان ممکن است برخلاف دست دندان سنتی ظاهر غیر طبیعی داشته باشد. این جا یک پایه یا ریشه‌ی بلندتر با یک باند قوی‌تر همبستگی ندارد و Cure نهایی 2 رزین بیس و دندان را باهم به صورت یک جسم یک پارچه متحد می‌سازد.
برای گرفتن نتیجه بهتر، در زیرِ عبارت Coupling Settings تایید کنید که عمق روی 1 میلی متر تنظیم شده و زاویه بین 15 تا 30 درجه می‌باشد.
خروجی STL
دندان دنچر یا Card libraries قسمت مهمی از پروسه‌ی ساخت دنچر دیجیتال است. سازگاری library با توجه به نوع نرم‌افزار متفاوت است.
به طور مثال بعضی library های “open” ممکن است برای خروجی دادن محدودیت‌هایی ایجاد کنند. یعضی هم دندان دنچر را به صورت یکپارچه تولید می‌کنند و توانایی تولید خروجی برای هر دندان به صورت تکی را ندارند.
برای دانلود کتابخانه های جدیدتر، از Control Panel نرم افزار 3shape dental manager، به قسمت download center وارد شوید.
پرینت
ایمپورت فایل‌ها به پرینتر
وقتی فایل‌های STL را از نرم افزار طراحی دنچر خارج کردید فایل‌ها را در پرینتر سه بعدی، نرم افزاری که فایل‌ها را برای پرینت در پرینتر سه بعدی و نرم افزار مربوط به آن وارد کنید.
متریال را برای پرینت به یکی از این دو صورت انتخاب کنید: رزین بیس یا رزین دندان دنچر
Orientation
تنظیم مناسب جهت ها برای تضمین دقت هر قسمت ضروری است و post-proscessing بعد پرینت را کاهش میدهد. ساپورت را همان طور که در بیس دنچر:supports گفته شد به دندان ها اضافه کنید.
عکس از چند پرینتر قرار گیرد
پرینت کردن
پرینتر سه بعدی را برای پرینت آماده کنید. رزین تانک، کارتریجِ رزین و پلتفورم ساخت را چک کنید. از نرم افزار مربوطه دستور پرینت را به پرینتر ارسال کنید و منتظر بمانید تا پرینت انجام شود.
Post-Processing
شستشوی اولیه
با استفاده از ابزارهای جداسازی مناسب ، بیس دنچر و دندان های پرینت شده را از پلتفورم ساخت جدا کنید. سپس اجزا را داخل (isopropyl alcohol (IPA 96% یا با درصد بالاتر بشویید. در صورت استفاده از Form Wash مدت زمان شستشو ده دقیقه و در صورت استفاده از حمام ultrasonic مدت شستشو 5 دقیقه است. این کار با هدف جداسازی و حلِ رزین های اضافی و کیور نشده انجام می‌شود.
پس از شستشو، به اجزا اجازه دهید تا در هوا خشک شوند. همچنین می توانید از هوای فشرده استفاده کنید تا الکل را از سطوح پاک کنید.
حذف ساپورت
هنگامی که اجزا کاملاَ شسته شدند، رَفت(raft) و ساپورت ها را از بِیس(base) و دندان جدا کنید. برای صرفه جویی در زمان، استفاده از هَندپیس، دیسک برش(cutting disk) و چرخ لاستیکی(rubber wheel) با سرعت پایین (low-speed) را مد نظر قرار دهید.
شستشوی نهایی
هنگامی که ساپورت ها و رَفت(raft) کاملا جدا شدند، اجزا را درون IPA برای یکبار دیگر به مدت 5 دقیقه بشویید. این کار را در form wash و یا حمام اولتراسونیک (ultrasonic bath) انجام دهید تا ذرات باقیمانده به خوبی پاک شوند. دوباره، به اجزا فرصت دهید تا خشک شوند و یا با استفاده از هوای فشرده الکل را از سطوح اجزا پاک کنید.
مونتاژ (Assembly)
برای اتصال دندان ها به داخل بِیس(base) مراحل زیر را دنبال کنید:
دندان ها را داخل بِیس(base) دنچر قرار دهید تا سازگاری و تناسب آن ها را درون بیس بررسی کنید. در صورتی که چیزی مانع از نشستن دندان ها می شود، دندان ها یا بِیس راتا حد نیاز تریم(trim) کنید. مقدار کمی از رزینِ بیس که کیورنشده است را (uncured Denture Base Resin) (با رنگ مشابه ِ آن چه پرینت شده است) داخل محفظۀ شیشه‌ای بریزید.
داخل یک فنجان شیشه ای را از رزینِ بیس به صورت کیور نشده پر کنید.(با رنگ مشابه آن چه پرینت شده است). برای انتقال رزین می‌توانید از یک سرنگ بزرگ استفاده کنید.
از ابزاری مانند یک قلموی کوچک استفاده کنید تا سطح داخلیِ حفرۀ دندان ها (tooth socket) را با رزین مرطوب سازید.مراقب باشید تا تمام ساکِت(Socket) را با رزین پر نکنید.
در تمام ساکِت های بیس این کار را ادامه دهید و آن ها را با رزینِ بیس بپوشانید. دندان ها را در ساکِت های مناسب بر روی بیس قرار دهید و همه را با هم محکم بفشارید. این کار را طوری انجام دهید که فشار بیشتری به قسمت posterior ِ قوس دندانی اعمال شود.
با استفاده از یک قلموی کوچک، هر گونه رزین اضافی را از سطوح buccal و facial دنچر پاک کنید.
در حالی که همچنان قوس دندانی را فشار می دهید، برای کیور کردن محل اتصال دندان ها به بیس، از یک دستگاه کیورِ UV دستی(handheld UV cure light) استفاده کنید. کیور کردن را از انتهایی ترین دندان های مولر دو طرف شروع کنید. فشار را به سمت جلوی قوس افزایش دهید و سپس شروع به کیور کردن دندان های قدامی کنید. به مقداری که نیاز دارید رزینِ بیس را اضافه یا حذف کنید. در نهایت دستگاه کیور UV را اطراف قوس حرکت دهید تا کیور را تکمیل کنید.
قرارگیری و مونتاژِ صحیح دنچر را مدنظر داشته باشید و مطمئن شوید تا هر مثلث یا فضای بازی میان بیس و دندان ها به وسیلۀ رزین پر شده باشد. در صورت نیاز، مقداری رزین اضافه کنید و پروسۀ بالا را تکرار کنید.
نکته : همواره حین استفاده از دستگاه های کیور UV از عینک های محافظ استفاده کنید.
Final Post-Cure
در این مرحله، دنچر شما آماده برای پُست-کیور نهایی شده است. برای ایجاد زیست سازگاری (Biocompatibility)، دنچر سرهم شده را در حالی که در گلیسرین (glycerin) غوطه ور شده است، پُست-کیور کنید.
یک ظرف شیشه ای را با گلیسرین پر کنید. گلیسرین را در Form Cure تا دمای 80 درجۀ سانتی گراد گرم کنید. از انبر های سیلیکونی مقاوم به گرما برای غوطه ور سازی کامل دنچر در گلیسرین استفاده کنید و ظرف نگهدارنده را در Form Cure می¬گذارید. سپس آن را به مدت 30 دقیقه در دمای 80 درجۀ سانتی گراد کیور کنید.
گلیسرین و دنچر در دمای 80 درجه بسیار گرم هستند. به همین دلیل از انبُر های سیلیکونی مقاوم به گرما برای ورود یا خروجِ دنچر از محفظۀ کیور استفاده کنید. برای جلوگیری از سوختگی، به هیچ عنوان صفحۀ فلزی و یا ظرف نگهدارنده را لمس نکنید.
پس از گذشت 30 دقیقه از post-cure، از انبُر ها استفاده کنید تا دنچر را به سمت مخالف وارونه کنید. سپس دوباره به مدت 30 دقیقه دنچر را در دمای 80 درجۀ سانتی گراد پُست-کیور کنید.
مراحل نهایی
پس از آن که مراحل پُست-کیور تکمیل شد، به وسیلۀ انبُر های سیلیکونی، به دقت دنچر را از درون گلیسرین خارج کنید. سپس به وسیلۀ آب، آن را درون سینک و در دمای اتاق بشویید تا هنگامی که دیگر هنگام لمس، لغزنده و لیز به نظر نرسد. سپس به آن فرصت دهید تا در هوا خشک شود. سپس همانند دنچر های سنتی، نوبت به پالیش می رسد. این کار را در سرعت های پایین و با استفاده از rag wheel که بر روی چرخ تراش (lathe) قرار گرفته است، با پامیس (pumice) انجام دهید. سپس عمل پالیشینگ را به وسیلۀ polishing compound در سرعت های بالا پایان دهید.
سپس آن را در آب هم دما با اتاق بشویید و با استفاده از steam clean دنچر فینیش شده را استریل کنید.
تحویل
ساختِ دیجیتال پروتز های دندانی آیندۀ فناوری های دندانی است. این فناوری ها پتانسیل آن را دارند تا علاوه بر مقرون به صرفه تر شدن، کیفیت بالاتری را نیز برای مراقبت از بیماران را فراهم کنند. تکنیک های دیجیتال، نقش هنرمندانۀ دندان پزشک در تولید دنچر¬ها راحذف نمی کنند بلکه با فراهم سازی مجموعۀ دیگری از ابزار ها، به تکنسین ها کمک می¬کنند تا پروتز های اختصاصی تر و شخصی¬سازی شده برای بیماران را تولید کنند.
پرینت سه بعدی بر آن است تا روش ساخت اجزای گوناگونی را تغییر دهید. دنچر های پرینت شده به صورت سه بُعدی، یکی از اولین راه¬های حقیقتاَ اقتصادی ای هستند که در آن، مردم، خارج از کارخانه های تولیدی به مواجهه و استفادۀ روزمره از اجزای پرینت شدۀ سه بُعدی می¬پردازند. پس از به سرانجام رسیدن دنچر پرینت شدۀ تان، آرزو داریم تا از آن که بخشی از این تغییر پیشگام هستید احساس غرور کنید.
